Het moge duidelijk zijn, dat "sociaal management" binnen bedrijven vandaag-de-dag op een andere manier wordt ingevuld dan in de jaren, waarin ik net fris van de Sociale Academie stapte. En met veel goede moed me begon bezig te houden met een vorm van personeelsbeleid, die in de eerste plaats op mensen en daarmee (in de tweede) plaats ook in het belang van het bedrijf zou moeten zijn.
Dat is nu anders: de sfeer binnen bedrijven is veranderd. Niet zozeer de ontplooiingsmogelijkheden en de collegialiteit en communicatie zijn van primair belang. Veeleer wordt (soms bewust, soms onbewust) ingespeeld op egoisme, concurrentie, korte-termijn-succes etc. Ter meerdere glorie van de aandeelhouderswaarde op korte termijn en niet zeer op de waarde op langere termijn. ER bestaan ook geen echte aandeelhouders meer: mensen, die hun geld inzetten op de langere termijn positieve ontwikkeling van een bedrijf. De meeste aandeelhouders zijn mensen (of fondsen), die mikken op stijging van de koersen vandaag of hooguit morgen (is eigenlijk al te laat) en vervolgens de aandelen doorverkopen.
IN deze sfeer past ook de gedaanteverandering van het bedrijfsuitje. Was het uitstapje, een keer per kwartaal of een keer per jaar, voorheen een mogelijkheid om "elkaar beter te leren kennen in een ontspannen sfeer buiten het bedrijf" of een kans eens op een meer informele manier met elkaar van gedachten te wisselen, vandaag-de-dag is het uitstapje geen uitstapje meer, maar een "social event". Het Engels maakt het ook meteen anders. Vandaag de dag gaan we ook niet naar een toneelvoorsteling of op excursie, nee vandaag-de-dag is het "social event"gericht op het verder verscherpen van de onderlinge concurrentie. Dus werpen we ons op luchtkussens, nemen we een "stormbaan", waarvoor menig beginnend militair zich niet voor zou hoeven te schamen. Vandaag nemen we moeiteloos plaats in een squad, negeren de veiligheidsvoorschriften en gaan we zonder valhelm moeiteloos 3 keer over de kop. Vandaag gaan we - op zondag - met een groot vlot over een snelstromende rivier en verdrinken we bij de sluis, want die hadden we over het hoofd gezien. Vandaag "tokkelen" we van een graansilo (de Ardennen zijn te duur) en negeren eveneens de veiligheidsvoorschriften en donderen naar beneden. Vandaag laten we ons allemaal wijsmaken, dat het "normaal is" om ook in vrije tijd met elkaar te wedijveren, niet voor elkaar onder te doen en van elkaar te winnen. Een ongelukje meer of minder doet er niet toe, dat is slechts van statistische waarde. Het gaat niet meer om de "goede sfeer" of "elkaar beter leren kennen". Het gaat om voortzetting en liefst intensivering van de "ratrace", waar het management ons in wil meesleuren. ter verharding van de onderlinge verhoudingen. Het gaat niet meer om collegialiteit en samenwerken, het gaat om "van elkaar winnen".
Hier moest ik even aan denken, toen ik gisteren de nieuwe wildwaterbaan in Zoetermeer bezocht. Natuurlijk gaan veel mensen ook voor hun ontspanning, voor hun plezier erheen. Maar ik zag ook daar complete bedrijfsgroepen bezig. Elkaar opjagen, stoer doen, niet willen onderdoen voor de ander (pas op, de baas doet en kijkt ook mee!).
Kortom: de "ratrace" wordt in het weekend geoefend. Opdat we door-de-weeks scherper zijn voor de baas. En voor de aandeelhouder!
