Kom op Johan, nu zelf aan het roer

Hij schijnt nu door te willen pakken, Johan Cruyff. Hij gaat Ajax weer terugbrengen naar de top. Dat gaat allemaal lukken, als Raad van Commissarissen, Directie en Ledenraad maar zijn zin doen. Zijn adviezen en voorstellen integraal uitvoeren. Telegraaf en Johan Derksen, maar ook Frits Barend steunen hem, hebben een haast blindelings vertrouwen in Johan, die in nauwe samenwerking met de Chef Sport van “het (helaas) grootste ochtendblad” van Nederland via zijn columns een aanloop nam naar een machtsgreep bij Ajax. Ik ben niet zo’n Cruyff-adept. Vond het een fantastische voetballer en geloof ook absoluut, dat de man “voetbalvisie” heeft, maar geloof niet in Johan als “topmanager”, die een op zich heldere visie kan vertalen in een breed bedrijfsplan, waarbinnen iedere verantwoordelijke zich consequent aan de basisvisie houdt. Los van het feit, dat het nooit kan zijn, dat 1 man zijn visie neerlegt en x andere mannen, die visie als het ware blind kopieren en uitvoeren. Dat kan alleen als je met een “machtsmodel” werkt, waarbinnen de “godfather” alle touwtjes in handen heeft.
Ik weet het, hij schijnt het bij Barcelona voor elkaar te hebben gekregen. Destijds als adviseur, die af en toe langs kwam om “bij te praten”. Met Rijkaard en later met Guardiola. Maar waar ik echt moeite mee heb is, dat veel mensen Johan zijn gaan zien als een heilige als een goeroe, die je vooral niet moet tegenspreken.
Als Johan echt een flinke vent is, pakt-ie nu ook de eindverantwoordelijkheid bij Ajax en gaat hij samen met trainersstaf en managementteam de zaak trekken. Is-ie ook aanspreekbaar straks als het toch allemaal niet mocht lukken met Ajax. Wat hij nu wil, is ook makkelijk en veilig: er komt een nieuwe trainersstaf, een nieuwe Raad van Commissarissen, een nieuwe directie. En goeroe Johan komt af en toe overvliegen vanuit Barcelona om aan management-coaching te doen (heeft-ie kennelijk voor doorgeleerd) en de trainersstaf nog even te herinneren aan een paar (voetbal-)inhoudelijke beginselen en trucjes. En als het succes heeft, lees als Ajax weer op redelijk nivo in de CL meedraait en misschien wel de kwartfinale haalt, is dat natuurlijk de verdienste van Johan, die heen-en-weer vliegt tussen Barcelona en Amsterdam. En als het geen succes heeft, is het de schuld van trainers, bestuur, directie en Raad van Commissarissen.
Ik voorspel, dat Johan Cruyff niet de eindverantwoordelijkheid pakt, maar kiest voor de meer veilige rol van “management op afroep” van “flying consultant”. Want laten we wel zijn tot op heden heeft Johan slechts eenmaal de eindverantwoordelijkheid gedragen en dat was bij Barcelona. Maar daarbuiten heeft hij slechts gefungeerd als kritikaster, als goeroe en als “medium”. Heeft hij altijd geweigerd verantwoordelijkheid te nemen voor bijvoorbeeld het Nederlands Elftal, maar er wel kritiek op gehad.
Niet alleen de toekomst van Ajax is in het geding, maar ook de geloofwaardigheid van Cruyff, die veel mensen wat mij betreft te veel kwaliteiten toedichten. Als Johan in zijn eigen sprookje wil blijven geloven, zal hij zelf de toverstaf ter hand moeten nemen en het niet aan anderen moeten overlaten.
Overigens is het “achterblijven” van Ajax in de eerste plaats het gevolg van Amsterdamse “arrogantie”: het idee, dat het met “bluf” vanzelf allemaal goed komt. De werkelijke oorzaken van het achterblijven van Ajax, maar ook van PSV en Twente op Europees niveau is natuurlijk gelegen in een volstrekt scheef gegroeid “salarismodel” binnen het Europees voetbal, waarin topspelers een jaarinkomen van 10 tot 12 miljoen volstrekt normaal zijn gaan vinden en een Nederlandse speler (en die komen dus niet alleen van Ajax) met een beetje beginnende kwaliteit al heel snel naar het buitenland (lees Spanje, Italie, Engeland, waar de hemelschatrijken het voor het zeggen hebben) verdwijnt. Drenthe en Castoignos zijn twee voorbeelden, die me toevallig te binnen schieten: het heeft een talent boven het gemiddelde en dus vertrekt het naar het buitenland. Als je niks doet aan de waanzinnige “verdiencultuur” binnen de voetbalsport, krijg je de Nederlandse topclubs nooit meer echt op niveau. Ook Ajax niet. Ook niet met Cruyff als souffleur. Ik word een beetje moe van al die dagelijkse verhalen over de "machtgreep van Cruyff". Alsof we geen belangrijker wereldproblemen hebben.